در تعریف سرقفلی گفته اند:وجهی که مالک در ابتدای اجاره و جدا از مال الاجاره از مستاجر می گیرد تا محل خالی را به او اجاره دهد.
مستاجر اماکن تجاری با مستاجر اماکن مسکونی تفاوت دارد.مستاجر ملک تجاری به سبب فعالیت های تجاری اش و افزایش مشتریان به ارزش ملک مورد اجاره می افزاید.همین امر باعث شد تا قانون حمایت ویژه ای از مستاجرین املاک تجاری به عمل بیاورد و مفهومی به نام سرقفلی و حق کسب و پیشه ایجاد شود.بنابراین هدف قانونگذار از پیش بینی حق کسب و پیشه و سرقفلی،حمایت از حقوق مستاجر ملک تجاری بوده است.
حق سرقفلی و حق کسب و پیشه در مفهوم و آثار متفاوت هستند و بطور کلی دو مقوله ی مجزا از یکدیگرند که نباید آنها را با یکدیگر خلط نمود.موسسه ی حقوقی دادپیشگان بر آن شده است تا هریک از این حقوق را جداگانه شرح دهد.
حق کسب و پیشه و تجارت
این حق ناشی از قراردادهای اجاره ی گذشته(قبل از سال 76)می باشد.حق کسب و پیشه حق قانونی مستاجر ملک تجاری است که دست به دست واگذار می شود.افرادی که این نوع سرقفلی را خریداری کرده اند لازم است بدانند که سرقفلی آنها دائما در معرض خطر ادعای مالک می باشد و با توجه به اینکه این نوع سرقفلی شامل قانون روابط موجر و مستاجر سال 56 می شود هر لحظه امکان تخلیه ملک توسط مالک بدون پرداخت حق سرقفلی وجود دارد.البته این در صورتی است که تخلفی از سوی مستاجر صورت گرفته باشد و تا زمانی که مستاجر قوانین را رعایت کند خطری متوجه سرقفلی او نمی باشد.
سرقفلی
مالک ملک تجاری بدون اینکه ملک خود را بفروشد یا واگذار نماید،سرقفلی ملک را به مدت زمان نامحدود و تحت شرایطی به شخص دیگری واگذار می نماید.بنابراین سرقفلی،حق کسب و کار در ملک تجاری است.بر اساس قرارداد مبنی بر انتقال سرقفلی،مالک سرقفلی مالکیتی بر ملک پیدا نمی کند و فقط حق استفاده از مغازه و کسب و کار در آن ملک تجاری را بدست می آورد.هم چنین در صورتی که عبارت (حق انتقال به غیر را دارد) در قرارداد ذکر شود می تواند این حق را انتقال دهد.
شرایط فروش سرقفلی
الف)ضرورت اطلاع به مالک در فرض عدم وجود حق انتقال به غیر
ب)اخذ مجوز انتقال از دادگاه در فرض عدم رضایت مالک
انتقال سرقفلی
1)انتقال اختیاری:فرضی که در آن مالک سرقفلی با اراده و رضایت کامل حق سرقفلی را به فرد دیگری واگذار می کند.
2)انتقال قهری:فرضی که در آن مالک سرقفلی فوت می کند و حق کسب و پیشه اش به وراث وی منتقل می گردد.
3)انتقال قضایی:فرضی که در آن مقام قضایی حکم به انتقال سرقفلی ملک میدهد.
انتقال سرقفلی بدون داشتن حق انتقال به غیر
به موجب انتقال غیر قانونی سرقفلی،حق سرقفلی از شخص ساقط می گردد.زیرا اشخاصی که بدون داشتن مجوز،سرقفلی ملک را منتقل می کنند مرتکب تخلف می شوند.
تغییرات مجاز در محل سرقفلی
هرگونه تغییری که لطمه ای به اصل و اساس بنا وارد نسازد و موجب استفاده ی بهینه از عین مال شود مجاز است.
دلایل اسقاط حق سرقفلی
1)انتقال غیر مجاز به دیگری
2)تغییر کاربری شغلی
3)تعدی و تفریط
4)عدم پرداخت اجاره بها
در این مقاله که متعلق به موسسه ی حقوقی دادپیشگان به نگارش زهره سلطانی می باشد کوشش شده است تا اطلاعات مفیدی در رابطه با سرقفلی و حق کسب و پیشه در اختیار خوانندگان قرار گیرد.وکلای مجرب موسسه ی حقوقی دادپیشگان تحت نظارت دکتر علی باغانی آماده ی پاسخگویی به سوالات شما در زمینه ی سرقفلی و حق کسب و پیشه می باشند.