جعل بطور کلی ساختن نوشته یا سند،ساختن مهر یا امضاتی اشخاص رسمی یا غیر رسمی،خراشیدن یا تراشیدن یا قلم بردن یا الحاق یا محو یا اثبات یا سیاه کردن یا تقدیم یا تاخیر تاریخ سند نسبت به تاریخ حقیقی یا الصاق نوشته ای به نوشته ی دیگر یا به کار بردن مهر دیگری بدون اجازه ی صاحب آن و نظایر اینها به قصد تقلب معنا می شود.(ماده ی 523 قانون مجازات اسلامی مصوب 75)
جعل سند به دو شکل صورت می پذیرد:
1)جعل مادی به معنای تغییر ظاهری سند مانند بریدن یا تراشیدن
2)جعل معنوی به معنای تغییر مفاد سند
ملاک تحقق جرم جعل به اشتباه افتادن دیگران در جهت فریب آنهاست و صرف عنصر شباهت کافی نمی باشد.
جعل سند
سند نوشته ای است که در مقام دعوا یا دفاع قابل استناد باشد اعم از رسمی یا عادی.لازم به ذکر است به موجب نص قانون،نوشته محدود به اوراق کاغذی می باشد.بنابراین تغییر متقلبانه ی برنامه های رایانه ای،نقشه های مهندسی،تابلوی نقاشی شامل مقررات مواد 523 و 524 قانون مجازات اسلامی نمی شوند.
مصادیق جعل سند
الف)تغییر و تحریف سند با یکی از روش های زیر:
1-خراشیدن
2-تراشیدن
3-قلم بردن
4-الحاق
5-محو کردن
6-سیاه کردن
ب)تقدیم یا تاخیر تاریخ سند نسبت به تاریخ حقیقی آن
ج)الصاق نوشته ای به سند
مجازات جعل اسناد عادی و نوشته های غیر رسمی
هرکس در اسناد یا نوشته های غیر رسمی جعل یا تزویر کند یا با علم به جعل و تزویر آنها را مورد استفاده قرار دهد به موجب ماده ی 536 قانون مجازات اسلامی سال 75 علاوه بر جبران خسارت وارده به حبس از شش ماه تا دو سال یا به جزای نقدی از سه تا دوازده میلیون ریال محکوم خواهد شد.
مجازات جعل مادی اسناد و نوشته های رسمی
هریک از کارمندان و مسئولان دولتی که در اجرای وظیفه ی خود در احکام و تقریرات و نوشته ها و اسناد و سجلات و دفاتر و غیر آنها از نوشته ها و اوراق رسمی تزویر کند.اعم از اینکه امضا یا مهری را ساخته یا امضا یا مهر یا خطوط را تحریف کرده یا کلمه ای الحاق کند یا اسامی اشخاص را تغییر دهد به موجب ماده ی 532 قانون مجازات اسلامی مصوب 75 علاوه بر مجازات های اداری و جبران خسارت وارده،به حبس از یک تا پنج سال یا به پرداخت شش تا سی ملیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.
*چنانچه افراد عادی مرتکب جرائم مذکور در این ماده شوند مطابق ماده ی 533 قانون مجازات اسلامی علاوه بر جبران خسارت وارده به حبس از شش ماه تا سه سال وو یا سه تا هجده ملیون ریال جزای نقدی محکوم خواهند شد.
مجازات جعل معنوی اسناد و نوشته های رسمی
هریک از کارکنان ادارات دولتی و مراجع قضایی و مامورین خدمات عمومی که در تحریر نوشته ها و قرار داد های راجع به وظایفشان مرتکب جعل و تزویر شوند اعم از اینکه موضوع یا مضمون آن را تغییر دهند یا گفته و نوشته ی یکی از مقامات رسمی یا تقریرات یکی از طرفین را تحریف کنند یا امر باطلی را صحیح یا صحیحی را باطل جلوه دهند به موجب ماده ی 534 قانون مجازات اسلامی علاوه بر مجازات های اداری و جبران خسارت وارده به حبس از یک تا پنج سال یا شش تا سی میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهند شد.
در این مقاله که متعلق به موسسه ی حقوقی دادپیشگان به نویسندگی دکتر علی باغانی وکیل پاه یک دادگستری می باشد کوشش شده است تا اطلاعات مفیدی در ارتباط جعل سند و مجازات جعل سند در اختیار خوانندگان قرار گیرد.وکلای مجرب موسسه ی حقوقی دادپیشگان آماده ی هرگونه مشاوره و پیگیری شکایات شما در زمینه ی جعل سند می باشند.