نفی ولد به معنای انکار پدر نسبت به فرزند می باشد.در دعوی نفی ولد به حکم قانون فقط شوهر می تواند درستی این انتساب را انکار کند مثلا با استناد به تجزیه خون و شهادت شاهدان اثبات کند که همسر او با دیگری ارتباط نامشروع داشته و کودکی که در زمان زوجیت به دنیا آمده متعلق به او نمی باشد. ماده 1162 قانون مدنی در مورد نفی ولد این چنین بیان می دارد:دعوی نفی ولد باید در مدتی که عادتا پس از تاریخ اطلاع یافتن شوهر از تولد طفل برای امکان اقامه دعوی کافی باشد اقامه گردد و در هر حال دعوی مزبور پس از انقضاء دو ماه از تاریخ اطلاع یافتن شوهر از تولد طفل مسموع نخواهد بود.
اگرچه ماده 1162 قانون مدنی مدت اقامه ی دعوی نفی ولد را دو ماه بعد از اطلاع از تولد طفل قرار داده اما این یک تکلیف برای محاکم دادگستری می باشد که مرور زمان دعوای نفی ولد را تا دو ماه بعد از تولد مسموع بدانند ولی طبق موازین شرعی حق نفی ولد برای پدر حقی ثابت می باشد مگر اینکه پدر قبلا اقرار به ولد بودن طفل کرده باشد که در اینصورت دیگر نمیتواند نفی ولد مطرح نماید زیرا انکار بعد از اقرار پذیرفته نیست .
با نفی ولد، شوهر کودکی را که ظاهرا متعلق به اوست را انکار می کند و اثر اماره فراش را با اتیان سوگند از بین می برد.
اماره فراش
فرزند مشروع در ماده 1158 قانون مدنی چنین تعریف شده : طفل متولد در زمان زوجیت ملحق به شوهر است،مشروط بر اینکه از تاریخ نزدیکی تا زمان تولد کمتر از شش ماه و بیشتر تر از ده ماه نگذشته باشد.
حقوقدانان جهت توجیه اماره فراش دلایل مختلفی آورده اند که مهمترین آنها عبارتند از :
*عفت زن و انجام تکالیف زناشویی اقتضا می کند که طفل متعلق به شوهر می باشد.
*شوهر ضمن عقد نکاح اطفال متولد از زن خود را فرزندان خویش شناخته است بنابراین اماره ابوت جاری است.
ماده 1161 قانون مدنی بیان می دارد :هر گاه شوهر صریحا یا ضمنا اقرار به ابوت خود نموده باشد دعوی نفی ولد از او مسموع نخواهد بود.
لعان
لعان عملی حقوقی است که در طی آن زن و مرد مقابل قاضی می ایستند و مرد پس از ذکر نام و مشخصات زن دعوای قذف یا نفی ولد مطرح می کند و قاضی از او می خواهد که چهار بار قسم بخورد که راست می گوید و بار پنجم بگوید لعنت خدا بر من اگر دروغ بگویم.
در دو مورد از لعان استفاده می گردد :
1. حد قذف که در آن مردی نسبت عمل زنا به همسرش می دهد و شاهدی ندارد باید از لعان استفاده کند. طبق ماده 139 قانون مجازات اسلامی: قذف نسبت دادن زنا یا لواط است به شخص دیگری.
2. نفی ولد که در آن شوهر نسبت فرزند را با خود منکر می شود برای مثال می گوید من یک سال کنار این زن نبوده ام و این طفل متعلق به من نمی باشد و برای اثبات از لعان می کند.
پس از آنکه لعان برای نفی ولد به انجام شود آثاری بر آن مترتب می گردد از جمله :
1 – رابطه فرزند موضوع لعان با پدرو خویشان پدری قطع میشود.
2 – عقد نکاح بین زوجین فسخ میگردد.
3 – زن و شوهر نسبت به یکدیگر حرام ابدی میشوند.
نفی ولد با آزمایش DNA
علیرغم راههای اثبات نسب که گسترده و بسیار است و آزمایش DNA نیز به طریق اولویت مورد پذیرش قانون گذار می باشد، در مقابل در مورد راههای نفی نسب قانون گذار دقت و حساسیت بیشتری به خرج داده است و باتوجه به الزام حفظ و استحکام بنیاد خانواده تنها راه نفی ولد را روش لعان بیان دانسته و برای آزمایش DNA جهت نفی ولد حجیت و ارزشی قائل نیست مخصوصا در رابطه با مواردی که اماره فراش موجود است.
در این مقاله که متعلق به موسسه ی حقوقی دادپیشگان به نگارش زهره سلطانی است کوشش شده است تا اطلاعات مفیدی در رابطه با نفی ولد و راه های آن در اختیار خوانندگان قرار گیرد.برای پرسش هرگونه سوالی در این زمینه می توانید با موسسه ی حقوقی دادپیشگان تماس حاصل فرمایید.وکلای مجرب موسسه ی حقوقی دادپیشگان آماده ی مشاوره و راهنمایی شما می باشند.